Zincir marketlerden hesap soran yok: Bu gidişle cezayı halk kesecek!

2023 seçimleri yaklaşırken raflardaki kirli oyun yine sahnede. Türk Lirası'nın ABD Doları'na karşı değeri aylardır yerinde saymasına, akaryakıtta ise indirimler yaşanmasına rağmen zincir marketler zam üstüne zam yapıyor. 

Hükümetin önümüzdeki ay açıklamayı planladığı asgari ücret zammını şimdiden 'satın alan' ve vatandaşın cebindeki parayı eritmeyi amaçlayan bu açgözlülük kaç gündür sosyal medyada ana gündem maddesi oldu. 

Piyasa tekelini elinde bulunduran A101, ŞOK ve BİM gibi zincir marketlerin personeli bugünlerde ürün etiketlerini değiştirmekle meşgul. Kalıp sabundan peynire, temizlik malzemesinden mayoneze, zeytinyağından yumurtaya kadar son dönemde yüzde 50'ye varan fiyat artırımları vatandaşın canına tak etti.

Yükselen tepkiler üzerine dün bir bilgi yayınlayan Ticaret Bakanlığı, denetimler sonucu 21 işletmeye 9,4 milyon TL ceza kesildiğini duyurdu ama milyonlarca vatandaşta oluşan yaygın kanaat, raflardaki soygun düzenine karşı devletin gerekli adımları atmadığı yönünde.

Şube sayısında aynı ölçekte artış olmamasına rağmen ürün stoklanan depoların boyutunu 2 yıldır 3 kat artıran zincir marketlere kimin dur diyeceği merak konusu. 

Türkiye tarihinde peynirin kilogram fiyatı ilk kez eti geçmiş durumda. 450 gramı 64 liraya satılan tulum peyniri birdenbire 81 liraya yükseldi. Peynirde etiket çok değişken; her market değişken tarife uyguluyor. 

Klasik beyaz peynirin 600 gramı daha düne kadar 53 liraya satılırken vatandaş aynı peynire bugün itibariyle 73 lira ödemek zorunda. Bu artışın nedenini henüz kimse bilmiyor. Beyaz peynirde kilogram fiyatı 130 TL'yi geçti. Tulum peynir ise an itibariyle etten daha pahalı: Tam 180 lira!

100 gramlık bir paket kahveyi 57,9 liraya satan zincir marketler aynı kahvenin kilogram fiyatı olarak şu notu düşmekten çekinmedi: 1 kilogram = 579,5 TL!

4 kalıp sabun, cumhuriyet tarihinde belki de ilk kez bu kadar değerli hale geldi. Konulan yeni etiketlere göre vatandaşlar 4 kalıp sabun için 68 lira ödemek zorunda. Bu rakam bir kalıp sabunun markette 17 liraya yükseldiği anlamına geliyor. 

Zeytinyağı ise gram altınla yarışıyor. 2 litrelik zeytinyağı zincir marketlerde 17 Kasım'dan beri 165 liradan satılıyor. Ekim ayında aynı ürünün fiyatı 134,5 liraydı. 

5 litrelik zeytinyağı almak isteyen vatandaşlar ise bu kararı alırken uzun uzun düşünmek zorunda. Çünkü daha düne kadar 352 liradan satılan 5 litrelik zeytinyağının fiyatı birdenbire 437 liraya yükseldi. 

Marketlerin yeni bir stokçuluk operasyonuna imza attığına yönelik iddialar da internette çeşitli platformları çalkalamaya yetti. Marketlerin vurgununu son iki haftadır yoğunlukla dile getiren işadamı Volkan Okçu'ya gönderilen mesajlar acı gerçeği ortaya koyuyor.

Zincir market depolarına ürün taşıyan bir kamyoncunun gönderdiği mesaj şöyle:

"Merhaba, ben yurt içi şahıs adına nakliye yapan kamyon şoförüyüm. X noktasından ürün yükler, A101'lere getiririm. Torbalı A101 deposuna giriş yaptım ama koskoca depoda yer olmadığı için yükü indiremedim! Bir market bu kadar ürünü neden depoya stoklar? Madem depoda yer yok, neden aracı çekip bekletir?"
 

STOKÇULUK BÖYLE AÇIĞA ÇIKMIŞTI

Zincir marketler geçtiğimiz aylarda yağ ve şekere yapılacak yüksek zamlar öncesi raftaki ürünleri depoya kaldırmış, vatandaşa yeni etiketten satma yoluna gitmişti. Bazı ürünlerle ilgili 'kıtlık' şayiasının dolaşmasına yol açan yoğun stokçuluk, bazı illerde denetim ekiplerinin incelemesi sonucu skandal görüntülerle ifşa olmuştu.