Merkez Bankası’nın (MB) yaptığı yeni çalışma, Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın, “Nas var nas!” diyerek düşük faiz politikası uygulattığı dönemde yoksulların değil zenginlerin tüketiminin daha hızlı arttığını ortaya koydu.
Nasla birlikte zenginlerin daha fazla yeme, içme ve gezmeye yöneldiklerini, lüks harcamalarını daha da artırdıklarını gösteren teknik çalışma, iktidarın ‘enflasyonu artırır’ gerekçesiyle asgari ücretlilerle emeklilere düşük zam yapma politikasını da boşa düşürdü.
DÜŞÜK FAİZDE HARCADILAR
Merkez Bankası’ndan Altan Aldan, Barbaros Eriş ve Alper Yıldırım’ın hazırladığı ‘Parasal Sıkılaşma ve Gelir Düzeyine Göre Tüketim Harcamaları’ isimli teknik çalışmaya göre, Nas’ın uygulandığı düşük faiz döneminde, gelir düzeyi yüksek kesimlerin tüketim harcamaları yüzde 60 oranında arttı. Buna karşılık orta gelir grubunun tüketimindeki artış yüzde 29’da, düşük gelir grubunun tüketimindeki artış da yüzde 20’de kaldı. Diğer bir ifadeyle varlıklı kesimin tüketimindeki artış hızı düşük gelirli kesimi 3’e katladı. Ekonomi altüst olup Nas rafa kaldırılınca ve faizler yükselişe geçince zenginler bir anda bol keseden harcamalarını azaltıp tasarrufa yönelmeye başladı.
ŞİMDİ TASARRUFA GEÇTİLER
Tasarruftan yoksun düşük gelirliler ise ancak borçlanarak tüketebildikleri ürünleri azaltma yoluna gitti. Normalleşme döneminde varlıklı kesimin tükettim hızı yüzde 60’tan yüzde 16’ya kadar düştü.
Kısmen tasarruf imkanı olan orta gelirlilerin harcama hızı yüzde 8’lere gerilerken kazandığını temel gıda ve zorunlu tüketime harcayan dar gelirlilerin harcamalarındaki artış yüzde 12’lere indi.
- Merkezin Güncesi isimli blogda yayımlanan analiz çalışma, dar ve sabit gelirli kesime yapılan maaş zamlarının iddia edildiği gibi tüketimi korkulan boyutlarda artırmayacağını dolaylı yoldan da olsa göstermiş oldu. İktidar özellikle asgari ücretle emekli aylıklarına yüksek zam yapılması halinde bunun tüketimi artırıp enflasyonu yükselteceği iddiasını dile getiriyordu. Ancak çalışma, giderlerini maaş zammı yerine banka kredileriyle karşılamak zorunda kalanların çarşı, pazara koşup tüketime yönelmediklerini gösterdi.
Sözcü