Vergiyi halktan topladılar, kendilerine kaynak yaptılar

2024 yılında günde ortalama 20 milyar liralık vergi gelirine rağmen bütçe açık verdi. Yurttaştan tasarruf bekleyen kamu, harcama alışkanlıklarını değiştirmedi. 2024 yılında sadece baskı ve cilt gideri için 17 milyar TL harcandı.

İktidarın savurganlığının yılsonu faturası belli oldu. Yurttaştan tasarruf bekleyen kamu, 2024 yılında da tasarruf etmedi. Göreve geldiği 2023 yılında tasarruf yapmanın kaçınılmaz olduğunu ifade eden ve kâğıdın dahi arkasını kullandığı söyleyen Mehmet Şimşek’in Hazine ve Maliye Bakanlığı’nda 2024’te 2 trilyon 106 milyar liralık bütçe açığına imza attı. Kemer sıkma politikaları toplum kesimlerine zor günler yaşatırken kamunun tartışmalı harcama alışkanlıklarında değişiklik yapılmadı.

Türkiye'nin bütçe gelirleri 2024'te bir önceki yıla göre yüzde 66,5 artarak 8 trilyon 670 milyar 863 milyon lira, giderleri de yüzde 63,6 artarak 10 trilyon 777 milyar 9 milyon lira oldu. Yılın son ayı, rekor bütçe açığı ile kapatıldı. Merkezi yönetim bütçesi, Aralık 2024'te 829 milyar 211 milyon lira, geçen yılın tamamında 2 trilyon 106 milyar 145 milyon lira açık verdi.

2024 yılında Hazine’ye ayda ortalama 608,7 milyar TL, günde ise 20 milyar TL vergi geliri sağlandı. Yılın tamamında toplumun her kesiminden dolaylı ve dolaysız 7 trilyon 304 milyar TL tutarında vergi toplandı. Vergi gelirlerinin yüzde 21'ini gelir vergisi, yüzde 12'sini kurumlar vergisi, yüzde 14'ünü KDV, yüzde 20'sini ÖTV gelirleri oluşturdu.

Geçen yıl için bütçe hedefi 100 milyar TL olan para cezalarından toplamda 155,4 milyar TL tutarında gelir sağlandı.

VERGİNİN 17’Sİ FAİZE GİTTİ

1 trilyon 270 milyar TL faiz gideri olarak kaydedildi. 2024 yılında toplanan her 100 liralık verginin 17’si faize gitti. Bu oran 2023 yılında yüzde 15 seviyesindeydi. Kamuda tasarruf genelgesi ise yalnızca kâğıt üzerinde kaldı. Merkezi Yönetimin temsil ve tanıtım harcamaları, 1 milyar 853 milyon TL olan yılsonu ödeneğine rağmen 2 milyar 407 milyon lirayı buldu.

GÖREV ZARARI DAMGA VURDU

2024 bütçesine görev zararları da damga vurdu. EÜAŞ'a 213,7 milyar TL, BOTAŞ'a 66 milyar TL, Ziraat Bankası'na 87,6 milyar TL, Halk Bankası'na 37,6 milyar lira görev zararı ödendi. Dört kuruma ödenen toplam görev zararı 405 milyar lirayı aştı...

BASKI VE CİLT 31 KAT ARTTI

2024 yılında tam 17 milyar 567 milyon TL baskı ve cilt gideri olarak kaydedildi. Bu tutar son 5 yılda 31 kattan fazla arttı.

Cumhurbaşkanı tarafından kullanılan ve hesabı sorulamayan “örtülü ödenek” olarak isimlendirilen Gizli Hizmet Giderleri kaleminden yapılan harcamaların tutarı bir önceki yıla göre iki katına yakın artarak 12 milyar 911 milyon lirayı buldu. 2024 yılının tamamı için ayrılan bütçe 10 milyar lirayken sadece Aralık ayında 5 milyar 622 milyon lira ile yılın en yüksek aylık harcaması yapıldı.

Bir dönem tartışma konusu olan araç kiraları, yerini uçak kiralarına bıraktı. 2024 yılında 7,1 milyar TL uçak kiraları için harcanırken araç kiraları için 4,2 milyar TL gider kaydedildi.

∗∗∗

KİRALIK UÇAKLARA MİLYARLAR AKTI

• 2020: 408,4 milyon TL

• 2021: 1,2 milyar TL

• 2022: 2,8 milyar TL

• 2023: 5,6 milyar TL

• 2024: 7,1 milyar TL

∗∗∗

VERGİDE CİDDİ ARTIŞ

Geçen yıl vergi gelirlerinde yaşanan artışın oranı şöyle:

• Toplam vergi geliri %62,3

• Dahilde alınan KDV %96,4  

• Toplam ÖTV %56,4 

• Petrol/doğalgazdan alınan ÖTV %130 

• Tütünden alınan ÖTV %75,1

• Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi %158,8 

• Gelir vergisi %120,1 

• Stopaj yoluyla alınan gelir vergisi %123,1 

• Dijital hizmet vergisi %103,5

BirGün