Çiftçiye verilen destek giderek azalıyor. 2007 yılında çıkarılan tarım kanununa göre, çiftçiye verilen desteğin gayrisafi milli hasılanın (GSMH) yüzde 1’inden az olmaması gerekiyor. Ancak 2007 itibarıyla 10 yıl boyunca çiftçi alması gereken desteğin yarısını alırken, cumhurbaşkanlığı sistemiyle birlikte aldığı destek tutarı gerilemeye başladı.
2018’de çiftçi alması gereken desteğin üçte biri alırken, son üç yılda ise sadece beşte birini alıyor. 2024’te yasa ile hak edilen tarımsal destek 442.1milyar lirayken, sadece 91.5 milyar lira ödendi. Bu yıl çiftçiye ödenecek tutar 135 milyar lira olurken, ödenmesi gereken tutar ise tam 615.4 milyar lira. Böylece sadece bu yıl çiftçiye ödenmeyen destek tutarı 480.4 milyar lirayı buluyor. 2007’den bugüne kadar çiftçiye 495.3 milyar lira ödenirken, ödenmesi gereken tutar 1.8 trilyon lira.
Namık Kemal Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Okan Gaytancıoğlu, tarımın bittiğini belirterek, buna neden olarak tarımsal destek verilerini gösterdi. Gaytancıoğlu, “TÜİK verilerine baktığımızda, desteklemelere baktığımızda, çiftçinin alması gereken desteğe baktığımızda, bir de aldığı desteğe baktığımızda çok büyük farklılıklar var” ifadelerini kullandı.
18 yıl önce tarım yasası çıktıktan sonra 10 yıl boyunca GSMH’nın yüzde 1’nin yarısının destek olarak verildiğini kaydeden Gaytancıoğlu, “Cumhurbaşkanlığı hükümet sistemine geçtikten sonra, 3’te 1’i verilmeye başlanıyor. Şu anda da 5’te 1’i veriliyor. Çiftçi ne yapıyor? Köyden kente göç ediyor. Borçlanıyor. Desteği alamadığı için tarım bitiyor” dedi.
Gaytancıoğlu, Türkiye’nin tarımda net bir şekilde ithalatçı ülke konumuna geldiğini belirterek, “20 yılda çiftçimize mazot desteği, gübre desteği, buzağı desteği, dilim desteği tam 69.3 milyar dolar ödedik. İşte tarım bitiyor mu, bitmiyor mu? Rakamlar ortada. Bu yıldan örnek verecek olursak, 2025 yılında çiftçinin yasayla alması gereken destek, tam 615 milyar lira. Verilen destek Bunun 5’te 1’i 91.5 milyar lira. Böyle olmaz” şeklinde konuştu.
Nefes