Nefesler tutuldu: Kara Pazartesi yaşanacak mı? Özgür Demirtaş 'batık bankayı biz alalım' diyor

ABD'de para piyasalarını altüst edecek gelişmeler zinciri kapıda. Silicon Valley Bank'ın (SVB) iflasını açıklaması ve bu bankaya Amerikan TMSF'si olan Federal Mevduat Sigorta Kurumu'nun (FDIC) el koymasının ardından piyasa aktörleri şimdi büyük bir korkuyla ekranlara kilitlendi. 

Kaliforniya merkezli teknoloji şirketlerine ait 140 milyar doların SVB'de batması ve ABD'nin büyük bankalarından Wells Fargo'da müşterilerin maaşlarına ulaşamaması panik dalgasının domino etkisi halinde tüm piyasayı saracağına ilişkin kuşkuları artırdı. 

Amerikan ekonomi yönetimi, SVB kaynaklı zararın lokal ölçekte kalacağını ve ülke genelinde bir krize neden olmayacağını savunarak milyonlarca insanın yaşadığı paniği yatıştırmaya çalışıyor. Ancak tüm banka müşterileri paralarını 'kurtarmak' üzere şubelere akın ederse bu durum Amerikan finans sistemi için gerçek bir felaket olabilir. 

Paniği önlemeye çalışan yetkililerden biri de Beyaz Saray Yönetim ve Bütçe Ofisi direktörü Shalanda Young oldu. SVB'nin batışının ülkenin tamamını etkilemeyeceğini ileri süren Young, "Ülkemizin bankacılık sistemi şoklara dayanıklıdır" iddiasında bulundu. 

ABD'nin öndegelen bankaları cuma günü borsada yüzde 5 ilâ yüzde 33 arasında değişen oranlarda küçülerek değersizleşti. Araya hafta sonu tatili girdiği için mevcut krize 48 saatliğine mola verildi. Şimdi tüm gözler pazartesi sabahından itibaren küresel finans piyasasında durumun ne olacağına çevrildi. 

Paniğin yaşandığı ülkelerden İngiltere'de teknoloji şirketlerinin CEO'ları ortak bir mektup kaleme alarak Maliye Bakanı Jeremy Hunt'ı duruma müdahale etmeye çağırdı. 

"Mevduatların kaybı teknoloji sektörünün en az 20 yıl geri gitmesi ve sektörün çöküşü demektir. Durum böyle devam ederse pazartesi günü pek çok şirket iflasını açıklayacaktır. Bu kriz pazartesi gününün ilk dakikalarından itibaren önlenmek zorundadır" şeklinde ifadelerin kullanıldığı mektupta, adım adım yaklaşan felakete dikkat çekildi. 

Silicon Valley Bank'ın batışı, ABD'yi 2008'den buyana en büyük krizin eşiğine getirdi. Banka müşterilerinin 140 milyar dolardan fazla parası sigortalı olmadığı için bir güvenceye sahip değil. Bu zararın banka varlıklarıyla 'zaman içinde' karşılanacağı açıklandı. Ancak varlıkların bunu karşılamaya yetip yetmeyeceği bilinmiyor. 

ÖZGÜR DEMİRTAŞ: SVB'Yİ KEŞKE SATIN ALSAK

Dünya SVB merkezli Amerikan bankacılık krizine kilitlenmişken Prof. Dr. Özgür Demirtaş'ın tuhaf önerisi sosyal medyada yankılandı. SVB'nin borçlarıyla birlikte satın alınması çağrısı yapan Demirtaş, bankadaki asıl değerin çoğunluğu teknoloji şirketi olan müşterileri olduğunu kaydetti. 

Demirtaş, Twitter hesabında şunu yazdı: "Türkiye için fırsat! Keşke paramız olsa ve Amerikan SVB Bankasını biz alsak. Bu bankayı alan cebinden 5 milyar dolar harcar ama hayatının en önemli müşterilerini elde eder. İşte böyle! Fırsat bazen size en beklemediğiniz zaman gelir. Ama siz parayı duble yola yatırmışsınızdır!"

Demirtaş'ın batık Amerikan bankasının olası satın alımıyla Türkiye'de ölümlü trafik kazalarını düşürmede büyük pay sahibi duble yollara harcanan parayı kıyaslaması pek vatandaş tarafından saçma bulundu. 

EKONOMİ YÖNETİMİNDEN ORTAK BİLDİRİ

Bu arada ABD'de piyasaların açılmasına saatler kala ABD Hazine Bakanı Janet Yellen, Fed Başkanı Jerome Powell ve FDIC Başkanı Martin Gruenberg ortak bir açıklama yayınladı.

Batan SVB'de tüm müşterilerin paralarına sorunsuz şekilde ulaşabileceğini bildiren açıklamada, "Mudiler, 13 Mart Pazartesi gününden itibaren paralarının tamamına erişebilecekler. SVB kararıyla ilgili hiçbir kayıp, vergi mükellefleri tarafından karşılanmayacak" denildi. 

New York merkezli Signature Bank'ın da iflas ettiği aktarılan açıklamada, "Eyalet otoritesi tarafından kapatılan Signature Bank için de benzer bir sistemik risk durumunu duyuruyoruz" değerlendirmesinde bulunuldu.

Bu kurumun tüm mudilerinin bütün hale getirileceği belirtilen açıklamada, SVB kararında olduğu gibi vergi mükelleflerinin bu bankayla ilgili de hiçbir zararı karşılamayacağı vurgulandı.

Açıklamada, hissedarlar ve belirli teminatsız alacaklıların korunmayacağı kaydedildi.

Hazine Bakanlığı, Fed ve FDIC'nin açıklamasında, FDIC'nin sigortasız mudileri desteklemek için uğradığı zararların kanun gereği bankalara özel bir değerlendirme yapılarak tazmin edileceği aktarıldı.

SVB'NİN ARDINDAN BİR BANKA DAHA

Silikon Vadisi Bankasının (SVB) ardından New York merkezli Signature Bank'a da kayyum atandığı bildirildi.

New York Finansal Hizmetler Departmanından (DFS) yapılan açıklamada, ABD Federal Mevduat Sigorta Kurumu (FDIC) tarafından mevduat sahiplerini korumak için Signature Bank'a kayyum atandığı duyuruldu.

Signature Bank'ın, 31 Aralık 2022 itibarıyla yaklaşık 110,4 milyar dolarlık varlığı ve yaklaşık 88,6 milyar dolarlık mevduatı bulunduğu kaydedilen açıklamada, bankanın FDIC sigortalı olduğu bildirildi.