Salı günü Riyad'da yapılan üst düzey görüşmelerin ardından ABD Başkanı Donald Trump gazetecilere konuştu. Trump’a masada yer almadıkları için kendilerini “ihanete uğramış” ya da “hayal kırıklığına uğramış” hisseden Ukraynalılara bir mesajı olup olmadığı soruldu. Trump da “Olanlar beni gerçekten hayal kırıklığına uğrattı. Bunu üç yıldır izliyorum... Duyuyorum ki, bilirsiniz, bir koltukları olmadığı için üzgünler. Üç yıldır ve ondan önce de uzun bir süredir koltukları vardı.” ifadelerini kullandı.
Trump, anlaşmazlığın “çok kolay bir şekilde çözülebileceğini” de sözlerine ekledi.
Trump, yarım yamalak bir müzakerecinin bile bu meseleyi yıllar önce çok fazla toprak kaybı olmadan çözebileceğini belirtti. ABD'nin Ukrayna'daki seçimleri destekleyip desteklemeyeceği sorusuna Trump, Ukrayna liderliğinin bunu düşünmesi gerektiğini söyledi. “Ukrayna halkının, biliyorsunuz, seçim yapmayalı uzun zaman oldu demesi gerekmez mi?” sorusunu soran ABD Başkanı, Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy'in onaylanma oranının yüzde 4 olduğunu kaydetti. Görev süresi dönemi geçen sene mayıs ayında sona eren Zelenskiy, sıkıyönetimi gerekçe göstererek seçimlere gitmeyi reddetti. Rusya bundan dolayı Zelenskiy'i “gayrimeşru” olarak görüyor ve Ukrayna'daki tek meşru otorite olarak parlamentoyu ve parlamento başkanını tanıyor.
CNN Türk’e önceki gün açıklamalarda bulunan Zelenskiy, Ukrayna’nın olmadığı bir masada alınacak hiçbir kararı tanımayacaklarını yeniden açıkladı. Ukraynalı Lider, “Ukrayna davet edilmeli. Avrupa da masada olmalı. Bu mesele Avrupa’nın da güvenliğidir. Siz istediğinizi görüşebilirsiniz ancak biz olmaksızın bizim hakkımızda görüşürseniz bunu kabul etmeyeceğiz diye net bir şekilde ifade ediyoruz. Şeffaf görüşmeler istiyoruz, bu tarz görüşmeler istemiyoruz.” ifadelerini kullandı.
Seçimlerin olmayacağını ısrarla vurgulayan Zelenskiy, “8,5 milyon kişi yurt dışına kaçtı. Rusya’nın işgal ettiği bölgelerde nasıl seçim yapılacak? Cephe hattındaki askerler nasıl oy verecek? Cephe hattına yakın yerlerdeki insanlar eğitimlerini dahi çevrim içi yapıyorlar. Anayasamızda çevrim içi yapılacak seçimlerle ilgili bir mevzuat bile yok. Savaşın bu şekilde sürdüğü şartlarda seçimler yapılamaz.” açıklamasında bulundu.
Cumhurbaşkanı Erdoğan ile de görüşen Zelenskiy, görüşmelerde küresel süreçlerin de ele alındığını belirtti. Zelenskiy, Avrupa Birliği, Türkiye, İngiltere ve ABD'nin Rusya-Ukrayna savaşına yönelik güvenlik garantisi içeren müzakere çalışmalarına dahil edilmesi gerektiğine işaret etti.
Rus siyaset bilimci Dr. Leonid Savin, gelişmelerle ilgili Aydınlık’a değerlendirmelerde bulundu. Trump’ın, Demokratlardan ve hatta bazı Cumhuriyetçilerden farklı bir rasyonaliteye sahip olduğunu vurgulayan Savin, “Trump, dış politika hedeflerinin birçoğuna Rusya ile çatışmacı bir modda ulaşamayacağının farkında.” dedi. Rus siyaset bilimci, ABD'nin 2014 yılında Ukrayna'daki darbeyi kışkırttığı ve Ukrayna'ya askeri ve mali yardım sağlayan ana unsur olduğu düşünüldüğünde, Washington'un bu süreçlere dahil olmasının daha önce kabul edilen pozisyonların derinlemesine gözden geçirilmesini zorunlu kıldığını belirtti.
Savin, Zelenskiy'in yeniden seçilemeyeceğinin zaten çok belli olduğunu belirtti. Ukraynalı lidere kalan tek şeyin sıkıyönetim bahanesiyle seçimi iptal etmek olduğunu vurgulayan Savin, “Bu yüzden işi mümkün olduğunca uzatacaktır. Yine de seçimlerin bu yıl yapılacağı aşikâr.” dedi.
Savin, bazı Avrupa ülkelerinin Ukrayna’ya asker gönderme açıklamalarını da değerlendirdi. NATO ordusunun bir kısmının zaten Ukrayna'da gizlice ya da danışman ve eğitmen statüsünde bulunduğunu aktaran Rus uzman, “Avrupa askeri personelinin gönderilmesinden bahsedilmesi diplomasinin bir parçası, Rusya üzerinde siyasi baskı kurma çabası.” yorumunu yaptı. Savin, “Özel operasyon sırasında bu askeri personel Rus füzeleri için başka bir meşru hedef haline geleceğinden, AB çatışma dondurulduktan sonra gönderilecek sözde bir barış gücünden bahsediyor. Ancak bu bile şüphelidir. Birçok Avrupalı devlet başkanı da birliklerinin gönderilmeyeceğini açıkladı.” ifadelerini kullandı.
Savin, müzakerelere dair Moskova’nın önceki İstanbul görüşmelerinden ders çıkardığını belirtti. Savin, “(Türkiye Cumhurbaşkanı) Erdoğan, Türk tarafının müzakerelere katılmasını ya da müzakerelerin Türkiye’de yapılmasını istiyor. Ancak İstanbul anlaşmaları zamanında başarısız oldu ve Moskova bundan bir ders çıkardı. Genel olarak Türkiye, iki süper güç -Rusya ve ABD- Ukrayna'nın kaderine karar verirken, Moskova ve Washington için kabul edilemez pozisyonlara sahip başka senaryolar varsa bir şey yapmanın pek mümkün olmadığını açıkça anlamalıdır. Washington hakkında konuşmayacağım ancak Moskova'nın hedefleri Şubat 2022'den bu yana nettir: Ukrayna'nın silahsızlandırılması ve askersizleştirilmesi.” değerlendirmesinde bulundu.
Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, salı günü yaptığı açıklamada, Kiev'in büyük bir uluslararası petrol boru hattına bağlı bir pompa istasyonuna yönelik son saldırısı karşısında Ukrayna Lideri Volodimir Zelenskiy'in "aklının başına getirilmesi" ve “azarlanması” gerektiğini söyledi. Pazartesi günü erken saatlerde birkaç Ukrayna insansız hava aracı, Hazar Boru Hattı Konsorsiyumu (CPC) tarafından işletilen enerji altyapısının önemli bir parçası olan Rusya'nın güneyindeki Kropotkinskaya İstasyonu’na saldırdı.
Bu boru hattı sistemi tarafından pompalanan ham petrolün çoğu, Batı Kazakistan'daki petrol sahalarından geliyor ve ABD şirketleri tesisten sevk edilen malzemelerin yaklaşık yüzde 40'ını kontrol ediyor. Lavrov, Riyad'da ABD diplomatik heyetiyle yaptığı ikili görüşmelerin ardından düzenlenen basın brifinginde, bu "son öfke nöbeti"nin esasen "Kazakistan'ın enerji altyapısına yönelik bir saldırı" olduğunu söyledi. "Kiev'deki birilerinin" bu emri neden verdiğinin tahmin edilebileceğini sözlerine ekleyen kıdemli diplomat, “Fakat bu durum herkesin bunun devam edemeyeceği yönündeki kararlılığını güçlendirmelidir.” dedi.