İsrail ordusu “7 Ekim 2023 Başarısızlığı” ile ilgili olarak yürütülen soruşturmanın sonuçlarını perşembe günü yayımladı. Rapor, tüm İsrail güvenlik yapısının “7 Ekim saldırısını püskürtmede tarihi ve benzeri görülmemiş bir şekilde başarısız olduğunu” teyit etti. Başta askeri istihbarat kurumu AMAN olmak üzere güvenlik kurumlarının HAMAS'ın stratejisini uzun yıllar boyunca kavrayamadığını ortaya koydu.
İsrail gazetesi Maariv'e göre ordudaki liderler, “başarısızlığın tarihi boyutları olduğunu ve nesiller boyu incelenmesi gerektiğini” belirtirken, üst düzey bir kaynak, “soruşturmaların güven verici açıklamalar sunmadığını” kaydetti.
7 Ekim 2023'te HAMAS askeri kanadı İzzettin El Kassam Tugayları, çok yönlü operasyonun ilk dakikalarında İsrail ordusunun komuta ve kontrolünü vurmayı başardı. İsrail basınına göre aralarında grup, bölük, tabur ve üç tugay komutanının da bulunduğu liderlerin çoğu saldırı başladıktan hemen sonra öldürüldü.
Ordunun soruşturmaları, AMAN ve iç istihbarat kurumu Şin Bet'in “çöküşü” de dahil olmak üzere tüm güvenlik oluşumlarının hazırlıksız yakalandığını gösterdi ve Gazze Tümeni'nin “operasyonun ilk iki saatinde yenildiğini” doğruladı.
Maariv'e göre İsrail ordusu savaşla ilgili olarak dört gruba ayrılan 77 soruşturma yürüttü. Bunların merkezinde yer alan iki temel soru şuydu: İsrail, herhangi bir istihbarat kurumunun tek bir uyarıda dahi bulunmayı başaramadığı bu ölümcül saldırıya nasıl maruz kalacak duruma nasıl düştü? Ve İsrail, direnişin sınırda, yerleşimlerin “sadece birkaç metre ötesinde büyümesine ve gelişmesine” nasıl izin verdi?
Maariv'e bakılırsa operasyon, HAMAS'ın on yıldan uzun bir süredir aklındaydı. Ancak askeri soruşturmanın sonucuna göre İsrail'in 7 Ekim'deki çöküşünün başlangıcındaki ana dönüm noktası, HAMAS'ın İsrail'i yenme yeteneğini fark etmeye başladığı 2021'deki Surların Koruyucusu Operasyonu'ydu.
HAMAS bu olayın ardından İsrail ordusunun “askeri tarihteki en büyük aldatma operasyonlarından biri” olarak tanımladığı planını kurgulamaya ve güç oluşturmaya odaklanmaya başladı.
İsrail ordusunun araştırmaları HAMAS'ın bu planı 7 Ekim'den önce iki kez uygulamak üzere olduğunu ancak eyleme geçmeden vazgeçtiğini gösterdi: İlki Ekim 2022'de, ikincisi ise Nisan 2023'te Yahudilerin Hamursuz Bayramı sırasında. Bu iki vakayla ilgili olarak da İsrail istihbaratının herhangi bir uyarıda bulunmadığı anlaşıldı.
Rapor, Tel Aviv'in bir bütün olarak “on yıl boyunca hem askeri hem de siyasi düzeyde HAMAS'ın caydırıldığına inandığını” doğruladı. Ancak gerçekte “Yahya Sinvar ve HAMAS yönetimi 7 Ekim planını hazırlıyordu.”
Soruşturmada “İsrail'in siyasi, askeri ve istihbarat düzeylerinde kör olduğu” ve “gerçeği anlama konusunda büyük ve süregelen bir boşluk” olduğu belirtildi.
Rapor ayrıca istihbarat kurumlarının yıllar içerisinde HAMAS'taki hareketlilikle ilgili “en az on sinyal” tespit ettiğini ancak tamamının göz ardı edildiğini ortaya çıkardı.
Soruşturmalar, İsrail'in “körlüğünü” son yıllarda güvenlik kurumlarında kök salmış “üstlere meydan okunamayan örgüt kültürüne” ve HAMAS'ın “saldırı için gerekçesi olmadığı düşüncesine” bağlıyor. Anlaşılan o ki zaman zaman olağandışı bilgiler edinilse bile istihbarat unsurlarının yaklaşımı, HAMAS'ın niyetlerine ilişkin göstergeler oluşması için bir “sebep” olması gerektiği temelindeydi. Bu da İsrailli yetkililerin direnişi aslında hiç tanımadığını gösteren bir bulgu olarak dikkat çekiyor.
Soruşturmalar ayrıca konuyu, İsrail'in bir bilgi boşluğu olup olmadığını sormak yerine “bildiği” varsayımına dayanan sorunlu bir “istihbarat kültürüne” bağlıyor.
Maariv'e göre İsrail ordusundaki herkes, soruşturmaların zorluğu ve bu tecrübeden öğrenilmesi gereken çok unsur olduğu konusunda hemfikir. Ancak ordudaki tüm üst düzey subaylar, soruşturmaların bir üst seviyeye çıkarılması gerektiğine de inanıyor. Bu ise 7 Ekim'deki başarısızlığı ve öncesindeki her şeyi incelemek üzere resmi bir soruşturma komisyonu kurulmasını öngörüyor. Başbakan Binyamin Netanyahu ise ucu kendisine de dokunacağı için komisyon önerisinden kaçınıyor.