Aşı kişide antikor oluşmasına neden olan ve kişileri bu tip enfeksiyon hastalıklarına karşı koruyabilen biyolojik maddelere verilen isimdir. Kısaca antikorlar organizmayı yabancı maddelere karşı koruyan moleküllerdir. Biyolojik maddelerle yani aşı veya serumlarla hassas kişilerin enfeksiyon hastalıklarına karşı bağışıklanmasına ise immünizasyon adı verilmektedir.
Modern anlamda immünizasyonun ilk kez 1796 yılında çiçek
hastalığına karşı Edward Jenner tarafından başlatıldığı kabul edilmektedir.
Tarihteki daha sonraki en büyük gelişme Pasteur'un kuduz aşısını bulup 1885'te
uygulamasıyla atılmıştır.
Hazırlanış şekillerine göre aşılar üçe ayrılmaktadır. Canlı aşılar enfeksiyon etkenlerinin özel
yöntemlerle hastalık yapma yeteneklerinin yok edilip antijenik özelliklerinin
korunması ile elde edilir. Kızamık, kabakulak, verem, kızamıkçık gibi aşılar bu gruba örnek
verilebilir. Canlı virüs aşıları tek doz ile ömür boyu bağışıklık sağlayabilir.
Ölü aşılar enfeksiyon etkenlerinin immünojen özellikleri
korunarak fakat üreyip çoğalma özellikleri yok edilerek öldürülmesi ile elde
edilen aşılardır. Tifo, paratifo, kolera, boğmaca gibi bakteri aşıları, influenza
gibi virüs aşıları bu aşılar arasında sayılabilir. Ölü aşılar birkaç kez
uygulanarak bağışıklık sağlanabilir. Toksoid türü adı verdiğimiz aşılar ise bakteri
ürünleri ya da toksinlerinden hazırlanan aşılardır. Toksik etkisi giderilir
fakat antijenik özelliği korunur. Tetanoz ve difteri bu aşılara örnek olarak
verilebilir.