Tarihte Bugün
15 Haziran 2020 ( 7 izlenme )
Reklamlar

Bugün günlerden: Attila İlhan!

15 Haziran 1925’te Menemen’de doğdu. İlk ve orta eğitiminin büyük bir bölümünü İzmir ve babasının işi dolayısıyla gittikleri farklı bölgelerde tamamladı. İzmir Atatürk Lisesi birinci sınıfındayken mektuplaştığı bir kıza yazdığı Nazım Hikmet şiirleriyle yakalanmasıyla 1941 Şubat’ında, 16 yaşındayken tutuklandı ve okuldan uzaklaştırıldı. Üç hafta gözetim altında kaldı. İki ay hapiste yattı. Türkiye’nin hiçbir yerinde okuyamayacağına dair bir belge verilince, eğitim hayatına ara vermek zorunda kaldı. Danıştay kararıyla, 1944 yılında okuma hakkını tekrar kazandı ve İstanbul Işık Lisesi’ne yazıldı. Lise son sınıftayken amcasının kendisinden habersiz katıldığı CHP Şiir Armağanı’nda Cebbaroğlu Mehemmed şiiriyle ikincilik ödülünü pek çok ünlü şairi geride bırakarak aldı. 1946’ta mezun oldu. İstanbul Hukuk Fakültesi’ne kaydoldu. Üniversite hayatının başarılı geçen yıllarında Yığın ve Gün gibi dergilerde ilk şiirleri yayınlanmaya başladı. 1948’de ilk şiir kitabı Duvar’ı kendi imkanlarıyla yayınladı.

Paris Yılları 1949 yılında, üniversite ikinci sınıftayken Nazım Hikmet’i kurtarma hareketine katılmak üzere ilk kez Paris’e gitti. Bu harekette aktif rol oynadı. Fransız toplumu ve orada bulunduğu çevreye ilişkin gözlemleri daha sonraki eserlerinde yer alan bir çok karakter ve olaya temel oluşturmuştur. Türkiye’ye geri dönüşünde sıklıkla başı polisle derde girdi. Sansaryan Han’daki sorgulamalar ölüm, tehlike, gerilim temalarının işlendiği eserlerinde önemli rol oynamıştır. Bir kaç kez gözaltına alındı. İstanbul – Paris – İzmir Üçgeni 1951 yılında Gerçek gazetesinde bir yazısından dolayı kovuşturmaya uğrayınca Paris’e tekrar gitti. Fransa’daki bu dönem Attilâ İlhan’ın Fransızca’yı ve Marksizmi öğrendiğiyıllardır. 1950’li yılları İstanbul – İzmir – Paris üçgeni içerisinde geçiren Attilâ İlhan, bu dönemde ismini yavaş yavaş Türkiye çapında duyurmaya başladı. Yurda döndükten sonra, Hukuk Fakültesi’ne devam etti. Ancak son sınıfta gazeteciliğe başlamasıyla beraber öğrenimini yarıda bıraktı. Sinemayla olan ilişkisi, yine bu dönemde, 1953’te Vatan gazetesinde sinema eleştirileri yazmasıyla başlar. Sanatta Çok Yönlülük 1957’de gittiği Erzincan’da askerliğini yaptıktan sonra, tekrar İstanbul’a dönüş yapan Attilâ İlhan sinema çalışmalarına ağırlık verdi. Onbeşe yakın senaryoya Ali Kaptanoğlu adıyla imza attı. Sinemada aradığını bulamayınca, 1960’ta Paris’e geri döndü. Sosyalizmin geldiği aşamaları ve televizyonculuğu incelediği bu dönem, babasının ölmesiyle birlikte yazarın İzmir dönemini başlattı. Sekiz yıl İzmir’de kaldığı dönemde, Demokrat İzmir gazetesinin başyazarlığını ve genel yayın yönetmenliğini yürüttü. Aynı yıllarda, şiir kitabı olarak Yasak Sevişmek ve Aynanın İçindekiler serisinden Bıçağın Ucu yayınlandı. 1968’te evlendi, 15 yıl evli kaldı. İstanbul’a Dönüş 1973’te Bilgi Yayınevi’nin danışmanlığını üstlenerek Ankara’ya taşındı. Sırtlan Payı ve Yaraya Tuz Basmak ‘ı Ankara’da yazdı. 81’e kadar Ankara’da kalan yazar Fena Halde Leman adlı romanını tamamladıktan sonra İstanbul’a yerleşti. İstanbul’da gazetecilik serüveni Milliyet ve Gelişim Yayınları ile devam etti. Bir süre Güneş gazetesinde yazan Attilâ İlhan, 19931996 yılları arasında Meydan gazetesinde yazmaya devam etti. 1996 yılından itibaren köşe yazılarını Cumhuriyet gazetesi’nde sürdürdü. 1970’lerde Türkiye’de televizyon yayınlarının başlaması ve geniş kitlelere ulaşmasıyla beraber Attilâ İlhan da senaryo yazmaya geri dönüş yaptı. Sekiz Sütuna Manşet, Kartallar Yüksek Uçar ve Yarın Artık Bugündür halk tarafından beğeniyle izlenilen diziler oldu.
Son yıllarında kendisini Türk milletini emperyalizme karşı birleştirmeye adadı, sağ ve sol milli aydınları bir araya getiren çalışmalara öncülük etti.

Milli yükselişi "dip dalgası" olarak niteledi, "vatan ve namus" kavramını yeniden hatırlattı.

Atilla İlhan'ın Eserleri:

Şiir:

  • Duvar (1948)
  • Sisler Bulvarı (1954)
  • Yağmur Kaçağı (1955)
  • Ben Sana Mecburum (1960)
  • Bela Çiçeği (1962)
  • Yasak Sevişmek (1968)
  • Tutkunun Günlüğü (1973)
  • Böyle Bir Sevmek (1977)
  • Elde Var Hüzün (1982)
  • Korkunun Krallığı (1987)
  • Ayrılık Sevdaya Dahil (1993)
  • Kimi Sevsem Sensin (2002)

Roman:

  • Sokaktaki Adam (1953)
  • Zenciler Birbirine Benzemez (1957)
  • Kurtlar Sofrası (1963/64)
  • Bıçağın Ucu (1973)
  • Sırtlan Payı (1974)
  • Yaraya Tuz Basmak (1978)
  • Fena Halde Leman (1980)
  • Dersaadet'te Sabah Ezanları (1981)
  • Haco Hanım Vay (1984)
  • O Karanlıkta Biz (1988)
  • Allahın SüngüleriReis Paşa (2002)
  • Gâzi Paşa (2005)
  • O Sarışın Kurt (2007)

Öykü:

  • Yengecin Kıskacı (1999)

DenemeAnı:

  • Abbas Yolcu (1957)
  • Yanlış Kadınlar Yanlış Erkekler (1985)

Anılar ve Acılar:

  • Hangi Sol (1970)
  • Hangi Batı (1972)
  • Hangi Seks (1976)
  • Hangi Sağ (1980)
  • Hangi Atatürk (1981)
  • Hangi Edebiyat (1993)
  • Hangi Laiklik (1995)
  • Hangi Küreselleşme (1997)

Attilâ İlhan’ın Defteri:

  • Faşizmin Ayak Sesleri (1975)
  • Gerçekçilik Savaşı (1980)
  • Batı’nın ‘Deli Gömleği’ (Gazete yazıları, 1981)
  • “İkinci Yeni” Savaşı (1983)
  • Sağım Solum Sobe (Gazete yazıları, 1985)
  • Ulusal Kültür Savaşı (1986)
  • Sosyalizm Asıl Şimdi (1991)
  • Aydınlar Savaşı (1991)
  • Kadınlar Savaşı (1992)

Cumhuriyet Söyleşileri

  • Bir Sap Kırmızı Karanfil (1988)
  • Ufkun Arkasını Görebilmek (1999)
  • Sultan Galiyef (2000)
  • Dönek Bereketi (2002)
  • Yıldız, Hilâl ve Kalpak (2004)

Çevirileri:

  • Kanton'da İsyan (Malraux)
  • Umut (Malraux)
  • Basel'in Çanları (Aragon)

Senaryoları

Film Senaryoları:

  • Yalnızlar Rıhtımı (Lütfi Akad) (1959)
  • Ateşten Damla (Memduh Ün) (1960)
  • Şoför Nebahat (Metin Erksan) (1960)
  • Devlerin Öfkesi (Nevzat Pesen) (1960)
  • Rıfat Diye Biri (Ertem Göreç) (1962)
  • Ver Elini İstanbul (Aydın Arakon) (1962)

Televizyon Filmi

  • Paranın Kiri (1979)

Televizyon Dizileri

  • Sekiz Sütuna Manşet (6 bölüm) (1982)
  • Kartallar Yüksek Uçar (12 bölüm) (1984)
  • Yarın Artık Bugündür (1986)
  • Yıldızlar Gece Büyür (16 bölüm) (1992)
  • TeleFlaş (13 bölüm) (1993)

Ödülleri:

  • 1946 CHP Şiir Yarışması Birinciliği
  • 1974 Türk Dil Kurumu Şiir Ödülü Tutuklunun Günlüğü ile
  • 1975 Yunus Nadi Roman Armağanı Sırtlan Payı ile
Vefatı Attilâ İlhan,10 Ekim 2005 tarihinde gece saat 23:00’da İstanbul/Kanlıca’daki evinde vefat etmiştir.

Önerilen Videolar

Reklamlar

Bunlar da İlginizi Çekebilir

İkinci İnönü Zaferi'nin 101'inci yıldönümü: Atatürk ile İnönü arasında kritik yazışma Terörist Selahattin Demirtaş'çılarca şehit edilen Fırat Çakıroğlu 30 Yaşında “Parola Vatan, İşareti Namus” Konyalı liselilerin 27 Mayıs Devrimi'nin liderlerinden Suphi Karaman'a devrimden sonra gönderdiği mektup