Binlerce emekli ikinci baharı yaşayamıyor: "Çalışırken ayakta öleceğiz"

Binlerce emekli ikinci baharı yaşayamıyor. Açlık sınırının altında kalan maaşlarla çalışmak zorunda kalan emekliler “Başka çaremiz yok” diyor.

Türkiye’yi yıllardır esir alan ekonomik krizden en çok etkilenen kesimden biri emekliler. 60 yaşını geçmiş, açlık sınırın altında olan maaşlarla geçinemeyen emekliler, çalışmak zorunda kalıyor. Türkiye’de şu an en düşük emekli aylığı 16 bin 881 TL. Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) 5 Ocak’ta açıklayacağı aralık enflasyonunun ardından 6 aylık enflasyon farkı netleşecek. Enflasyon farkına göre en düşük emekli aylığının 18-19 bin TL aralığında olması bekleniyor.

Emeklilik çağındaki birçok vatandaş, ekonomik kriz ve geçim derdi nedeniyle İŞKUR kapısında iş arıyor. Türkiye İş Kurumu’nun (İŞKUR) verilerine göre, 2025 yılının 11 aylık döneminde bir yıl içinde iş arayan 60 yaş ve üzeri vatandaş sayısı yüzde 19 artış gösterdi. 60 yaş ve üzeri kadınlarda iş arayan sayısı yüzde 17, erkeklerde ise yüzde 19.6 arttı.

NEFES’e konuşan emekliler, emekli maaşlarıyla geçinemediklerini ve iş bulmak için İŞKUR’a başvurduklarını anlattı. 6 ay önce iş için İŞKUR’a başvuran ve hala dönüş alamayan Emekli sınıf öğretmeni Kadriye Yılmaz “Bu yaşta çalışabileceğim bir iş bulursam çalışırım. Hala bir dönüş yok” dedi. Yılmaz, TÜİK’in tartışmalı enflasyon hesabı nedeniyle düşük aylıklar aldıklarını vurgulayarak, “Yoksulluk sınırının altında yaşamak istemiyoruz. Bunu hak etmedik. Daha iyi yaşam koşullarını hak ediyoruz. Bizler de Avrupa’daki emekliler gibi yaşamak istiyoruz. Onlar kadar çalıştık hak ettik “dedi.

KRİZİ YIKICI HİSSEDİYORUZ

İşçi emeklisi İsmet Çelebioğlu, “Çalıştığımız yerde öleceğiz. Ölüme mahkum ediyorlar. Atlar ayakta ölür, biz de ayakta çalışırken ölüp kalacağız” ifadelerini kullandı. SGK emeklisi Nuran Kesiktaş ise, “1-2 yıldır yıkıcı derecede ekonomik kriz hissediyoruz. Tek şansımız evimizin kira olmaması” dedi.

Market gezip indirim arıyorum

Kadriye Yılmaz ➜ 62 yaşında emekli sınıf öğretmeni

Emekli olduktan sonra 13 yıl özel okullarda çalışan Kadriye Yılmaz, özel okullarda baskı altında ve düşük ücretlerle çalıştırıldıkları için işi bırakmak zorunda kaldığını söyledi. Emekli aylığının yetmediğini söyleyen Kadriye Yılmaz, “38 yıl çalıştım. Gezmek istiyorum, başka koşullarda yaşamak istiyorum, arkadaşlarımla sosyalleşmek istiyorum. Aylığım buna yeterli değil. Marketleri gezip nerde indirim varsa oradan alışveriş yapıyorum. Bu şekilde yaşamayı hak etmiyoruz. Dışarda yemek yemiyorum. Tek başına yaşadığım halde geçinemiyorum. İnsanca yaşamın çok altında yaşıyoruz. Emekliliği hiç bu şekilde hayal etmemiştim. Emekli olunca daha rahat edeceğimi düşünüyordum. Maalesef öyle olmadı. Hesaplayarak yaşamak zorundayız. Tek başına yaşadığım halde yetmiyor. Kira ödemememe rağmen geçinemiyorum. Torunuma yeteri kadar zaman harcayamıyorum. Çünkü masraf oluyor. Bunu bile düşünüyorum. Torunuma annesi babası harçlık veriyor, masrafları o şekilde karşılaşıyoruz. Torunuma hediye alamıyorum” ifadelerini kullandı.

Yiyecek ekmeğe muhtaç hale geldik

İsmet Çelebioğlu ➜ 68 yaşında işçi emeklisi

İsmet Çelebioğlu da 3-4 ay önce İŞKUR’a başvuran vatandaşlardan biri. 23 senedir emekli olan Çelebioğlu, bu dönemin en az 15 yılını çalışarak geçirdiğini söyledi. Emekli aylığı 19 bin lira, ev kirası ise 11 bin lira olan ve İŞKUR’dan dönüş olmayınca Tekel bayiinde çalışmaya başlayan Çelebioğlu, şunları anlattı: “Çalışmak zorundayım, başka türlü yaşayamam. Günlüğüm 1.000 TL. Haftanın 6 günü sabah 7.30’dan akşam 17.00’ye kadar çalışıyorum. Mevcut hükümetin TÜİK vasıtasıyla bizlere yaptığı şey, bir kandırma. TÜİK bizi buraya kadar getirdi. Bizi ne hale getirdiler? Yiyecek ekmeğe muhtaç ettiler. 65 yaş üstü otobüs kartı olmasa bir yere bile gidip gelemeyiz. Yol ve yemek parası vermiyorum da ancak öyle çalışabiliyorum. Çalıştığımız yerde öleceğiz. Ölüme mahkum ediyorlar. Atlar ayakta ölür, biz de ayakta çalışırken ölüp kalacağız. Oğlum da Ankara Üniversitesi Sosyoloji Bölümü’nü bitirdi ama işsiz. Ona da destek olmak zorundayım.”

Maaş kiraya yetmiyor

Kemal Can ➜ 69 yaşında inşaat emeklisi

Sekiz ay önce emekli olan Kemal Can, en düşük emekli maaşı alıyor. Ev kirası 15 bin lira. İŞKUR’a 8 kez başvuran ve geri dönüş alamayan Can, “Şimdi inşaat ile ilgili işlerde sigortasız çalışıyorum. 3 bin lira yevmiye alıyorum. İş olursa gidiyorsun, olmazsa gitmiyorsun. Kış geldi, inşaat işi de az. Sadece emekli maaşı kiraya yetmiyor. Perişan oluyoruz. Çalışsam da geçinemiyorum. Eskiden emekli olunduğunda ev araba alınıyordu. Şimdi arabanın tekeri bile alınamaz. Elimiz ayağımız tutmasa sadece 16 bin lirayla geçinmek zorunda olacağız” dedi.

SGK Başkanı bizim ölmemizi bekliyor

Nuran Kesiktaş ➜ 37 yaşında memur emeklisi

SGK’dan emekli Nuran Kesiktaş’ın emekli emekli aylığı ise sadece 28 bin lira. Geçinemediği için İŞKUR’a başvuran Kesiktaş, “2008’de değişen yasayla yaşam koşullarımız tepetaklak oldu. Aylık bağlama oranları düşürüldü. Maaşımızın yarısını devlete vergi olarak ödüyorduk. Yarısıyla kendimiz geçiniyorduk bugünler için. Bizim ölümümüzü bekleyen bir SGK başkanı var. Kamudan 5-6 yerden maaş alanlar var. Sorun yok da emeklinin aldığı 16 bin lirayı mı çok görüyorlar? O kadar mutsuz insanlar var ki. Bizi hayata dar edenlerin hayatları dar olsun. Hep çalışmamız hep hizmet etmemiz bekleniyor. Gidip bir yerde çay içemiyoruz. Tatile gidemiyorsunuz, arkadaşla buluşamıyorsunuz. Devlet devletliğini yapmıyor. Emekliler niye kahvehanelerde zaman harcasın neden daha kaliteli zaman geçiremesin? Neden kitap okumasın, müzik dinlemesin. Liseye giden çocuğum var. Dershaneye gönderemedik” dedi.

Emekli olamadan işsiz kaldılar

İşsiz 9 bin 543 yaşlı İŞKUR’a başvurdu

Emekliler, düşük maaşlar nedeniyle açlık sınırının altına yaşamaya mahkum edildikleri için yeniden çalışmaya başlarken, emeklilik yaşı gelmiş olmasına rağmen binlerce vatandaş ise emekli olamadan işsiz kaldı. Diğer bir deyişle, yıllarca sigortasız çalışan vatandaş, eksik prim yüzünden emekli olamadı. Türkiye İş Kurumu’nun (İŞKUR) verilerine göre, 2024 yılı Ocak-Kasım döneminde 60 yaş ve üzeri 16 bin 102 vatandaş, İŞKUR aracılığıyla işe yerleştirildi. Ayrıca, işsizlik ödeneğine başvuran 60 yaş üzeri vatandaşlar da dikkati çekti. Ocak-Ekim 2025 döneminde 60 yaş ve üzeri 9 bin 543 kişi işsizlik ödeneğine başvurdu. Bunlardan 5 bin 281, yani 55.4’ü işsizlik ödeneğinden faydalanmaya hak kazanabildi.

NEFES