Afrika, Avrupaya Katkı Sağlayabilir mi?

Avrupa'nın Rus ambargolarına geçici tepkileri, ekonomisinin temel taşlarından birini değiştirmeyi başarmış olsa da, bu ne sistematik ne de sürdürülebilir.

İtalyan enerji devi ENI'nin CEO'su Claudio Descalzi, Avrupa ile Afrika arasında bir güneykuzey enerji ekseni kurulması çağrısında bulundu. Afrika'nın muazzam enerji potansiyeli ve rezervleri, diğer şeylerin yanı sıra, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'un sürmekte olan Avrupa enerji krizine atıfta bulunmak için "bir bolluk çağı gibi görünen bir çağın sonunu yaşıyoruz" vurgusuyla örtüşüyor.

Artık AB ile Rusya arasındaki enerji uçurumu netleştiğine göre, tıpkı Macron'un da belirttiği gibi, AB'nin acilen güvenilir bir enerji ilişkisine ihtiyacı var. Burada da öne çıkan bir yer var: Afrika.

Afrika kıtası, hem büyük petrol ve gaz rezervleri hem de güneş ve rüzgar enerjisi sistemlerinin kurulumu için büyük kapasiteler ile büyük bir potansiyeldir.

Gelecekteki ABAfrika enerji ilişkisinin doruk noktası şüphesiz TransSahra Gaz Boru Hattı olacaktır. Akdeniz'i Cezayir üzerinden Sahra Çölü üzerinden hidrokarbon zengini Nijer ve Nijerya'ya bağlayacak olan 30 milyar m3'lük bu boru hattının ABAfrika ilişkilerini de güçlendirmesi bekleniyor. 

Bu sayede daha ucuz gazın kıta genelinde yeni boru hatlarıyla taşınması amaçlanıyor. AB başlangıçtaki siyasi, mali ve teknik engelleri aşabilirse Afrika devletine güvenme olasılığı; Rusya, Katar veya onların mevcut düzenlemelerine güvenmenin daha çok tercih edileceği fikri öne çıkıyor.

Ancak şimdi, Avrupalı enerji şirketleri karbon emisyonlarını azaltmak için bölgeye yeni bir enerji kaynağı arıyorlar: elektriği Avrupa'ya denizaltı kablolarıyla gönderecek güneş ve rüzgar santralleri.

Yunanistan, İtalya, Portekiz, İspanya ve Birleşik Krallık, Afrika çöllerinden yenilenebilir enerji çıkarmanın yollarını arıyor. İspanya Fas projesi şu anda faaliyette olan tek projedir. Ancak Avrupa'daki girişimciler ve hükümetler, Fasİspanya hattının genişletilmesini ve İngiltere'ye kadar uzanacak projeleri ciddi bir şekilde düşünüyor.

İngiltere'de projeyi planlayan Xlinks Ltd. Şirketin CEO'su Simon Morrish, Bloomberg'e verdiği demeçte, 

"Dünya, elektriği uzun mesafelere iletmenin muazzam faydalarını ortaya çıkardıkça, bu proje çok daha fazlasına öncülük edecek." Birleşik Krallık ve Birleşik Arap Emirlikleri'ndeki yatırımcılar bu projeye Nisan ayında 37,6 milyon $ yatırım yaptı, ancak bu, beklenen maliyetinin yalnızca bir kısmı.

Morrish, projenin 2030 yılına kadar faaliyete geçebileceğini, ancak bunun için İngiliz hükümetinin Birleşik Krallık'ta açık deniz rüzgarından yararlananlara benzer sübvansiyonlar sunması gerektiğini söylüyor. 

Başarılı olursa, Xlinks tarafından Güney Fas çölünde planlanan sistem, yaklaşık 7 milyon eve elektrik sağlama kapasitesine sahip olacak ve aynı zamanda İngiltere'nin 2035 yılına kadar enerji sektöründen net sıfır karbon emisyonu hedefine ulaşmasına yardımcı olacak.

Enerji ekonomisti ve Avrupa Dış İlişkiler Konseyi'nde araştırmacı olan Laura AlKatiri, tek bir tedarikçiye güvenmenin riskli olduğunu savunuyor. ElKatiri, "Her şeyi tek başına yapmanın bir maliyeti var. Kuzey Afrika, Avrupa için önemli bir enerji kaynağı olabilir, ancak bir başkasıyla ticaret yapan tek bir ülke, diğeriyle ticaret yapan 26 ülkeden oluşan bir bloktan her zaman farklıdır." Yine de siyasi zorlukları nedeniyle böyle bir fikrin uygulanmasının zor olduğunu kabul ediyor.

Avrupa'nın düşündüğü sistem aslında oldukça makul olarak lanse ediliyor. Çünkü farklı hava koşullarına sahip ülkeleri birbirine bağlamak, yerel rüzgar veya güneş az olduğunda ülkelerin birbirine yardım etmesini sağlayabilir. 

İngiltere'nin binlerce rüzgar türbininin bulunduğu Kuzey Denizi sakinse Fas'ta hava güneşli veya fırtınalı olabilir. Veya İtalya'da rüzgarlı günlerde elektriğin çoğunun doğal gazla üretildiği Tunus'a ucuz fazla güneş enerjisi satabilir.