4 evden birinde et pişmiyor

Ekonomik kriz, çocukların gıda, sağlık ve sosyal hayata erişimini kısıtladı. Aileler çocuklarının temel ihtiyaçlarını karşılayamadı, yemeye et, sebze alamadı. Evde oyuncağı, sokakta bisikleti bile olmayan çocuklar, tatili de ancak alabildikleri kitaplarda görebildi. Toplu taşıma masrafı dahi hane bütçesini sarstı. Bakım hizmetine muhtaç her yaştan yurttaşın neredeyse tamamı, sağlık hizmetlerine hiç erişemedi. İhtiyaç sahibi her 5 çocuktan 4’ünün ailesi, özel gereksinimlerin masrafını karşılayamadı.

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), Çocuk Sağlığı ve Yoksunluğu istatistiklerini açıkladı. Çocuklar, tatilden de okul etkinliklerinden de yoksun bırakılırken taze meyve dahi alamayan haneler dikkat çekti. İstatistikler, ülkede çocukların en temel ihtiyaçlara dahi erişemediğini ortaya koydu.

TÜİK verilerine göre, 2024 yılında haneler çocuklarını güçlükle besleyebildi. Geçtiğimiz yıl neredeyse her 3 çocuktan birinin temel ihtiyaçlarının tamamı karşılanamadı. 15 yaş altı çocuklara odaklanılan istatistiklere göre beslenmeden giyeceğe çocukların ihtiyaçları en çok maddi imkânsızlıklar yüzünden karşılanamadı.

Verilere göre, 100 evden 9'unda çocuklara yeni giysiler alınamadı. Her 10 evden birinde, çocuklar günde bir kere dahi taze meyve ve sebze yemekten yoksun kaldı. 10 evden 1'inde, çocuklar düzgün ayakkabıya sahip olamadı. TÜİK'e göre 2024'te her 3 evden birinde, içinde et, tavuk veya balık olan bir yemek pişmedi. Aileler çocuklarına günlük olarak et yemeği yediremezken bunun en büyük sebebi maddi yoksunluk olarak belirtildi.

TATİLİ ANCAK KİTAPLARDA GÖRDÜLER

Evlerin yüzde 8'inde çocuklara kitap dahi alınamazken çocuklar tatili de yalnızca kitaplarda gördü. 2024'te ailelerin yarısı çocukları için 1 haftalık tatil masrafını karşılayacak bütçeyi bulamadı. Her 10 aileden 4'ü çocuklarına bisiklet ve benzeri dış mekân oyuncağı alamazken, 10 çocuktan 3'ünün evde oyuncağı dahi yok.

Yoksulluk, ailelerin çocuklara boş zaman aktivitesi sağlayamamasına da yol açtı. Geçtiğimiz yıl 100 aileden yalnızca 36'sı çocukları için boş zaman aktivitesi sağlayabildi. Çocukların en çok yoksun bırakıldığı ihtiyaç, boş zaman aktivitesi oldu.

TÜİK'e göre, temel ihtiyaçları karşılayamayan ailelerin tamamı yoksul değildi. Verilere göre, et pişmeyen evlerin yüzde 37'si, çocukların ders çalışacak yeri olmayan evlerden yüzde 33'ü, çocukların okul etkinliğini karşılayamayan evlerden yüzde 35'i, bisiklet gibi oyuncakları alamayan evlerin yüzde 33'ü ve tatil yapamayan ailelerin yüzde 40'ı 'yoksul olmayan' ailelerdi.

∗∗∗

Çocukların ihtiyaç gruplarına sahip olma durumlarına göre hanehalklarının dağılımı (%), 2024

∗∗∗

BAKIM ALACAK PARALARI YOK

TÜİK'in dün açıkladığı bir diğer istatistik olan Hizmetlere Erişim ve Ayrımcılık 2024 verileri, iktidarın sağlık sisteminde yarattığı tahribatı ve yoksulluğun sağlık hizmetlerine erişimi kısıtladığını ortaya koydu. 0-12 yaş arasındaki çocuklardan bakım hizmetine ihtiyaç duyanlar bu hizmetlere erişemedi. Bakım hizmetine muhtaç çocukların yüzde 74,7'si maddi yetersizlikten, yüzde 21,4'ü hizmet alınacak yerin koşulları ile uyumsuzluğundan hizmet alamadı.

Hanelerin yüzde 7,8'inde en az bir kişi uzun dönemli fiziksel veya zihinsel hastalık, sakatlık veya yaşlılık nedeniyle sağlık ve evde bakım hizmetlerine ihtiyaç duydu. Sağlık ve evde bakım hizmetlerine ihtiyaç duyan hanelerin yüzde 90,4'ü evde sağlık ve bakım hizmeti alamadı. Bu hizmetlere ihtiyaç duyan evlerin yalnızca yüzde 9,6'sı evde ücret karşılığı bakım hizmetlerine erişebildi.

TÜİK, toplu taşıma harcamalarını da inceledi. Buna göre hanelerin yüzde 5,3'üne toplu taşıma harcamasının çok yük getirdiği, yüzde 46,7'sine ise biraz yük getirdiği hesaplandı.

∗∗∗

GÜNLÜK MUTFAK MASRAFI 1089 LİRAYA ÇIKTI

KESK'e bağlı Büro Emekçileri Sendikası Araştırma Merkezi (BES-AR), mart ayına ilişkin açlık ve yoksulluk sınırı hesaplamasını açıkladı. Gıda madde fiyatları üzerinden yapılan hesaplamaya göre dört kişilik bir memur ailesinin sağlıklı beslenmesi için aylık yapması gereken harcama tutarı, yani açlık sınırı BES-AR tarafından 32 bin 699 lira olarak hesaplandı. Yoksulluk sınırı martta 82 bin 271 liraya ulaştı. Bekar bir çalışanın yaşam maliyeti de 46 bin 966 liraya çıktı.

Asgari ücretli, mart ayında 32 bin 699 lira olan açlık sınırının yüzde 47,93 altında kaldı. Mutfaktaki enflasyonu da anlatan açlık sınırındaki aylık değişim yüzde 3,83 oldu. Mutfakta yıllık enflasyon BES-AR'a göre yüzde 36,23.

BES-AR'dan konuya ilişkin yapılan açıklamada şu ifadelere yer verildi: "Büyükşehirlerde kamu emekçileri, barınma ihtiyacını karşılamak için neredeyse maaşının yüzde 75-80’ini kiraya ödemek zorunda kalıyor! Büyükşehirlerde kamu emekçileri, barınma ihtiyacını karşılamak için öğrenci evi gibi 3 ya da 5 kişi bir arada yaşamak zorunda kalıyor! İktidar tarafından emeklilerin bayram ikramiyesinde harçlık niyetine yapılan artış, biz emekçilere, emeklilere ve asgari ücretlilere, iktidar tarafından nasıl bir yaşam tasarlandığının açık edilmesidir."

∗∗∗

YURTTAŞ FATURALARI ZAMANINDA ÖDEYEMİYOR

İstanbul Planlama Ajansı tarafından hazırlanan İstanbul Barometresi Şubat 2025 Raporu açıklandı. İstanbulluların ana gündemi ile sosyo-ekonomik durumlarının incelendiği Barometre, yurttaşın geçim sıkıntısını gösterdi.

Rapora göre, evlerde Şubat ayında en çok ekonomik sıkıntılar ile Ekrem İmamoğlu’na açılan soruşturmalar ve diploma tartışmaları konuşuldu. İstanbullular içinde iş arayıp bulamayan anket katılımcılarının yüzde 56,4’ü yakın zamanda iş bulabileceğine inanmadığını belirtti. Maaşlı çalışanların yüzde 17’si işini kaybetme endişesi taşıdığını ifade etti.

Barometre’de İstanbulluların stres seviyesi ortalama 6,7 olarak ölçülürken, mutluluk seviyesi 5,1’de kaldı.